Polisomnografi

Polisomnografi (PSG): Uyku Bozukluklarının Tanısında Altın Standart

Polisomnografi (PSG), uyku bozukluklarının teşhisinde kullanılan kapsamlı bir uyku testi yöntemidir. Uyku sırasında birden fazla fizyolojik parametreyi kaydederek uyku kalitesi ve uyku bozukluklarının detaylı bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanır.

Polisomnografi Testi Nedir?

Uyku apnesinin belirlenmesi ve eğer varsa hastalığın ağırlık derecesinin gösterilmesi için altın standart bir yöntem olan polisomnografi (PSG) testinin yapılması gerekir. Bu test hem tanı gecesi hem de tedavi gecesinde kullanılır. PSG özel tasarlanmış, genelde banyo ve tuvaleti içinde bulunan tek kişilik odalarda sabaha kadar hastanın uyumasıyla yapılır. Bu test için birçok parametreyi içine alan özel gelişmiş dijital kayıt cihazları kullanılır. Kaydı alınacak parametreler içinde uyku yapınızın belirlenmesi için EEG (beyin sinyalleri için), özellikle REM’i (rüya dönemi) ayırt etmek için EOG (göz hareketleri için), kasların kasılma ve gevşeme yeteneğini gösteren EMG elektrotları kullanılır. Bunlara ilave olarak solunum ile ilgili parametreler için göğüs ve karın hareketlerini algılayan kemerler, ağız ve burundaki hava akışını ölçen sensörler, kandaki oksijen doygunluğunu gösteren parmak probu gibi çeşitli elektrot, kablo ve sensörler hasta üzerinde uygun yerlere sabitlenerek kayıtlar alınır. Hasta yatmadan önce kablo ve sensörlerin bağlanması yaklaşık yarım saatlik bir sürede tamamlanır. Daha sonra dijital ortamda kayıt başlatılır. Tüm gece boyunca en az 4 en fazla 7-8 saatlik bir uyku kaydının alınması değerlendirme için yeterlidir. Buna bağlı olarak uyku yeterliliğinin %60 ve üzerinde olması beklenir.

Uyku apnesinin farklı klinik tipleri bulunmaktadır. Polisomnografi tetkikinin sonucunda çıkan Toplam AHI değerine göre uyku apnesi tanısında AHI 5’e kadar normal, 5-15 hafif, 15-30 orta, 30 ve üzeri ağır dereceli olarak sınıflandırılır.

Pozisyonla ilişkili uyku apnesinde, yan yatış pozisyonunda durum normal, sırt üstünde durum ağırlaşarak en az 2 katına çıkar ya da yan pozisyona göre sırt üstünde en az 2 kat artış olur.

Diğer bir tanı ise REM bağımlı uyku apnesi olabilir. REM, normal uykunun yaklaşık %20-25’ ini kapsayan bir dönemdir. Patolojik solunum olayları sadece REM döneminde ortaya çıkıyor olabilir. Diğer uyku dönemlerinde normaldir. Ayrıca hasta hem pozisyonel hem de REM bağımlı olabilir. İkisinin de birlikte görüldüğü durumda REM dönemi+sırt üstü yatış pozisyonunda AHI değeri daha yüksek görülür.

Uyku Apnesi Testi

Uyku apnesi testi, hastalığın tespiti ve tedavisi sürecinde en önemli aşamadır. “Polisomnografi” denilen uyku apnesi testi tüm gece boyunca beyin aktivitesinin ve solunumsal olayların kaydedildiği bir testtir.

Uyku apnesi testi olan Polisomnografi, uyku sırasında beyin dalgaları, göz hareketleri, ağız ve burundan hava akımı, horlama, kalp hızı, bacak hareketleri ve oksijen seviyelerinin ölçümü esasına dayanır. Uyku apnesi testini yaptırabilmek için hastaların bir gece uyku odasında kalmaları gerekir. Test sırasında vücudun çeşitli noktalarına bağlanan kablolarla alınan sinyaller odanın dışındaki bilgisayara aktarılır. Sabaha kadar alınan bu kayıtların incelenmesiyle, uyku süresince solunumun kaç defa durduğu, ne kadar süre ile durduğu, durduğunda oksijen değerlerinin ve kalp hızının nasıl etkilendiği ve derin uykuya dalınıp dalınmadığı gibi birçok parametreye bakılabilir.

Polisomnografi Nasıl Çalışır?

Polisomnografi sırasında ölçülen temel parametreler şunlardır:

1. Elektroensefalogram (EEG): Beyin dalgalarını ölçer ve uyku evrelerini belirler.
2. Elektrookülogram (EOG): Göz hareketlerini izler ve REM uykusunu tanımlar.
3. Elektromiyogram (EMG): Kas aktivitelerini kaydeder, REM uykusunda kasların gevşemesini izler.
4. Elektrokardiyogram (EKG): Kalp atış hızını ve ritmini izler.
5. Solunum Akışı: Burun ve ağızdan nefes alıp verme sırasında hava akışını ölçer.
6. Göğüs ve Karın Hareketleri: Solunum çabalarını izler.
7. Oksijen Doyumu (SpO2): Kanın oksijen seviyesini ölçer.
8. Horlama: Horlama sesini kaydeder.

Polisomnografi Hangi Durumlarda Kullanılır?

Polisomnografi, birçok uyku bozukluğunun teşhisinde kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Obstrüktif Uyku Apnesi (OUA): Uyku sırasında hava yolunun tıkanması sonucu solunum duraklamalarını tespit eder.
• Santral Uyku Apnesi (SUA): Beynin solunum kaslarına doğru sinyal gönderememesi durumunu teşhis eder.
• REM Uyku Davranış Bozukluğu: REM uykusu sırasında kasların gevşememesi ve şiddetli hareketlerle karakterize bozukluğu tanımlar.
• Huzursuz Bacak Sendromu (RLS): Uyku sırasında bacak hareketlerini değerlendirir.
• Narkolepsi: Ani uyku atakları ve uyku paralizisi gibi belirtileri inceler.
• İnsomnia: Uykuya dalamama ve uykuyu sürdürememe gibi uyku bozukluklarını değerlendirir.

Polisomnografi Testi Nasıl Uygulanır?

Polisomnografi testi genellikle bir uyku laboratuvarında, uzman sağlık profesyonelleri tarafından uygulanır. Testin aşamaları şu şekildedir:

1. Hazırlık: Hasta, uyku laboratuvarına gelir ve teste hazırlanır. Sensörler ve elektrotlar hastanın kafa derisine, yüzüne, göğsüne ve bacaklarına yerleştirilir.
2. Uyku Süreci: Hasta, laboratuvar ortamında normal uyku düzeninde uyur. Sensörler, gece boyunca beyin dalgaları, göz hareketleri, kas aktiviteleri, kalp hızı, solunum ve oksijen doygunluğu gibi verileri kaydeder.
3. Veri Analizi: Sabah uyandıktan sonra, sensörler çıkarılır ve kaydedilen veriler uzmanlar tarafından analiz edilir. Bu analiz, uyku bozukluklarının varlığını ve derecesini belirler.

Polisomnografi Testinin Avantajları

Polisomnografi testi, birçok avantaj sunar:

• Kapsamlı Değerlendirme: EEG, EOG, EMG gibi geniş kapsamlı ölçümlerle uyku bozukluklarının detaylı analizini sağlar.
• Doğruluk: Uyku bozukluklarının teşhisinde yüksek doğruluk oranına sahiptir.
• Karmaşık Vakalar: Özellikle karmaşık ve birden fazla uyku bozukluğunun aynı anda mevcut olduğu durumlarda kesin tanı koymada etkilidir.

Polisomnografi Testinin Dezavantajları

Her ne kadar polisomnografi birçok avantaj sunsa da, bazı dezavantajları da vardır:

• Maliyet: Daha kapsamlı ve detaylı bir test olduğu için, diğer uyku testlerine kıyasla daha pahalı olabilir.
• Laboratuvar Ortamı: Testin uyku laboratuvarında yapılması gerektiği için bazı hastalar laboratuvar ortamında uyumakta zorlanabilir.
• Ulaşılabilirlik: Uyku laboratuvarlarının sayısı sınırlı olduğundan, her bölgede erişim mümkün olmayabilir.

Uykunuzu Test Edin!

• Haftada 2-3 gece uykuya dalmakta güçlük çekiyorum.
• Akşam saatlerinde veya yatağa girdiğimde bacaklarımda isimlendiremediğim bir huzursuzluk hissediyorum.
• Uyuyamayacağım fikri akşam saatlerinden itibaren beni endişelendiriyor.
• Yatakta sürekli bacaklarımı hareket ettirmek zorunda kalıyorum.
• Geceleri bacaklarıma kramp girebiliyor.
• Yeterli süre uyumama rağmen gün içinde yorgun ve uykulu oluyorum.
• Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanıyorum.
• Horlamamın yan odalardan duyulacak kadar şiddetli olduğu söyleniyor.
• Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor.
• Gece içinde en az bir kez tuvalete gitmek zorunda kalıyorum.
• Geceleri baş, boyun veya göğsümde terleme oluyor.
• Sabah yorgun ve baş ağrısı ile uyanıyorum.
• Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken uyuyakalabiliyorum.
• Uykululuk nedeniyle eskisi kadar uzun süre araba kullanamıyorum.
• Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk atakları yaşıyorum.
• Çok sık rüya görüyorum.
• Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyandığım ve saldırgan hareketlerim olduğu söyleniyor.

Yukarıdaki sorulardan üç veya daha fazla evet cevabı veriyorsanız, bir uyku hastalığınız olabilir. Uyku hastalıkları günlük aktivitenizi ve sosyal yaşantınızı bozmasının yanı sıra, çok daha ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. En kısa zamanda hekim görüşü ve tedavisi almak için muayenehanemize bekleriz.

Sonuç

Polisomnografi, uyku bozukluklarının teşhisinde altın standart olarak kabul edilen kapsamlı bir testtir. Beyin dalgaları, göz hareketleri, kas aktiviteleri ve diğer birçok parametreyi ölçerek, uyku kalitesi ve uyku bozukluklarının detaylı bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.

Sorumluluk Reddi Beyanı

Bu sayfada sağlanan bilgiler, genel bilgi amaçlıdır ve tıbbi tavsiye niteliği taşımaz. Bu bilgiler, bir doktor-hasta ilişkisi kurmaz veya mevcut bir ilişkiyi değiştirmez. Herhangi bir tıbbi sorununuz varsa, doktora danışmanız önemlidir.

Sayfada kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.